21 października 2024 w Domu Kultury „Śnieżka” odbyła się konferencja podsumowująca Projekt KULTUROWE DeeNA. Dziedzictwo – Nowe Aranżacje połączona z projekcją filmu reportażowego i panelem dyskusyjnym. Było to ostatnie z wydarzeń zaplanowanych w kalendarzu działań projektowych realizowanych od czerwca br. przy wsparciu finansowym ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach programu Narodowego Centrum Kultury – KULTURA – INTERWENCJE. Edycja 2024. Tematyka konferencji odnosiła się do problemów związanych z ochroną dziedzictwa kulturowego, zarówno niematerialnego jak i zabytków. Pierwsza część poświęcona była podsumowaniu wydarzeń. Syntezy dokonał Tomasz Czapla, dyrektor Muzeum, który zwrócił uwagę, iż cel projektu wyłonił się z wnętrza, z troski o zachowanie tej części dziedzictwa , która jest najbardziej archaiczna i ulotna, która z dnia na dzień przeobraża się bądź ginie. Lider projektu podkreślił, że realizacja projektu miała pomóc odkryć to, co stanowi esencję dziedzictwa kulturowego w nas – to co nazwaliśmy KULTUROWYM DeeNA. Chcieliśmy wydobyć treść, w jakiej postrzegamy otaczające nas dziedzictwo, jak ono w nas brzmi dzisiaj, jak się wyraża, a także zdeklarować się, że będziemy tego dziedzictwa nieustannie wokół szukać, słuchać, uczyć się je dostrzegać i nim żyć. Może nie zdołamy uchronić formy, ale nie możemy utracić treści.
W ramach projektu Muzeum w partnerstwie z Galerią MOK zorganizowało 3 - dniowy Plener artystyczny pt. „Pejzaż Dziedziczony”, w którym wzięli udział zarówno młodzi artyści jak również ich mistrzowie. Plener zakończyła wystawa poplenerowa 6 września w Galerii Sztuki MOK. Został też wydany katalog prac artystów. Również w czerwcu rozpoczęły się prace nad produkcją reportażu pt. „Pieśń Ujdzie Cało. Tradycja majowych spotkań na Gajowej”, który zrealizowano wraz Katolickim Uniwersytetem Lubelskim - Wydziałem Dziennikarstwa i zarządzania. Przez okres wakacji trwała wakacyjna Akcja modelarsko rekonstrukcyjna pt. JAK NA DŁONI. Dziedzictwo architektury ziemi dębickiej w miniaturze. Akcja będąca jednocześnie konkursem, skierowana do mieszkańców powiatu, zakończyła się wystawą prac zorganizowaną wraz ze Stowarzyszeniem im. Edmunda Bojanowskiego DOBROĆ w podziemiach kościoła klasztornego. Prace konkursowe ukazały się w katalogu powystawowym. Kolejnym wydarzeniem był Przegląd Gwary Lokalnej w tradycji o pieśni „Innymi Słowy”, współorganizowany z Gminą Dębica, a także z Parafią pw. NSPJ w Debicy Latoszynie. Jak podkreślił Tomasz Czapla – było to pierwsze tego rodzaju wydarzenie , które uświadomiło nam wciąż istniejący potencjał lokalnej gwary. Chcemy go wzmacniać nie po to aby gwarą rozmawiać, ale żeby mowa naszych przodków nie była nam obca, abyśmy poprzez nią czuli więź z naszymi pradziadami.
Panel wykładowy otworzył wiceburmistrz Maciej Małozięć, który w swoim wystąpieniu wskazał na konieczność wszechstronnych działań służących ochronie dziedzictwa kulturowego, podkreślając przy tym wartość inicjatyw podejmowanych przez Muzeum Regionalne. W panelu wykładowym wystąpiło troje prelegentów. Tematem wystąpienia Dr Jadwigi Grunwald był Język mówiony jako niematerialne dziedzictwo kultury lokalnej. Hm. Agnieszka Bernacka zaprezentowała temat Majówka – tradycja kulturowa i źródło wspólnoty lokalnej, a Ks. dr Sebastian Musiał przedstawił Współczesne problemy ochrony małej architektury sakralnej.
Druga część konferencji rozpoczęła się projekcją Filmu reportażowego pt. Pieśń ujdzie cało… Tradycje spotkań majowych na Gajowej, w reżyserii Anny Swędy, wyprodukowanego w ramach projektu. Reżyserkę zaprezentowała S. dr Agnieszka Skrzypek SBDNP, która po filmie, wraz z Tomaszem Czaplą moderowała przebieg panelu dyskusyjnego. W Panelu wzięli udział prelegenci, oraz reżyserka filmu i Leszek Połomski, językoznawca. Tematyka gwary, obrzędów i tradycji a także śpiewu tradycyjnego zdominowała pierwszą część panelu. W dyskusję włączyła się też P. Anna Leska, która podkreśliła potrzebę zinstytucjonalizowanej, fachowej dyskusji nad projektowaniem ładu przestrzennego. Przychylił się do tej opinii Ks. dr Sebastian Musiał wskazując jednocześnie na problemy w społecznym odbiorze różnych decyzji i zabiegów konserwatorskich służących ochronie zabytków.
Konferencję zamknął Tomasz Czapla, wyrażając nadzieję, iż dyskusja raz rozpoczęta winna mieć kontynuację.
