DOM W RODZIMEJ GWARZE I OBRZĘDZIE - podsumowanie badań terenowych
17 czerwca zakończyliśmy pierwszą edycję badań terenowych realizowanych z udziałem młodzieży ze szkół podstawowych powiatu dębickiego. W badaniu przewidziano dwie formy wywiadu bezpośredniego prowadzonego przez dzieci z najstarszymi członkami ich rodzin. Pierwszą uczniowie prowadzili w oparciu o pytania ankietowe, dotyczące różnych form językowych, słów i określeń gwarowych, przyśpiewek, lokalnych podań. Druga forma miała charakter zadania konkursowego, pt. W Domu moich Pra-Dziadków. Praca autorska polegała na przeprowadzeniu i wiernym zapisaniu treści wywiadu z przedstawicielem najstarszego pokolenia na temat Domu jego dzieciństwa. Chodziło o spojrzenie na „dom pradziadków” w różnych aspektach jego znaczenia, treści. Istotnym elementem oceny prac poza treścią poznawczą, formą nawiązania relacji z rozmówcą była też wierność zapisu gwary, używanej przez rozmówcę. W badaniu terenowym wzięło udział 12 szkół z terenu powiatu dębickiego. Wpłynęło ponad 80 prac ankietowych, oraz 37 prac konkursowych. Prace oceniła Komisja konkursowa badań terenowych, w składzie: Leszek Połomski(ekspert języka polskiego i onomastyki) – Przewodniczący Komisji, Małgorzata Rauch (ekspert języka polskiego, z-ca Burmistrza M. Dębicy), Janusz Radwański (etnolingwista, Muzeum Kultury Ludowej z Kolbuszowej), Zbigniew Drzymała (regionalista, filolog j. polskiego), Tomasz Czapla (historyk)
Najwyższą ocenę Komisji uzyskały prace zawierające wierny zapis gwary rozmówcy, których autorami byli uczniowie: Oliwia Ciurkot z Zespołu Szkół w Latoszynie, Zuzanna Świątek ze Szkoły Podstawowej im. Adama Lazarowicza w Gumniskach, Oliwia Zegarowska ze Szkoły Podstawowej im. Adama Mickiewicza w Januszkowicach. Wysoką ocenę uzyskały także prace: Mileny Wiktor z Zespołu Szkoły Podstawowej nr 9 im. Dębickich Saperów w Dębicy, Antoniego Pitaka z Zespołu Szkoły Podstawowej nr 9 im. Dębickich Saperów w Dębicy, Amelii Pięch ze Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Skłodowskiej-Curie w Pustkowie-Osiedlu, Natana Kudłacza ze Szkoły Podstawowej w Siedliskach-Bogusz; Leny Nowak ze Szkoły Podstawowej w Siedliskach-Bogusz. Uznanie Komisji uzyskały również wywiady przeprowadzone przez: Lenę Angielską ze Szkoły Podstawowej w Siedliskach-Bogusz, Agnieszkę Kapłańską ze Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Skłodowskiej-Curie w Pustkowie-Osiedlu, Izabelę Kucharską ze Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Skłodowskiej-Curie w Pustkowie-Osiedlu, Filipa Kędziora ze Szkoły Podstawowej im. Bohaterów Monte Cassino w Stasiówce, Franciszka Szewca z Niepublicznej Szkoły Podstawowej WELDON SCHOOL w Dębicy.
Ogłoszenie wyników miało miejsce 21 czerwca 2025 r. w Latoszynie Zdroju, podczas Przeglądu Gwary Lokalnej „POGWARKI’ 2025”. Członkowie Komisji wyrazili uznanie dla wszystkich uczestników zadania konkursowego, a także sporządzających ankiety, za ich – godne pochwały – zaangażowanie. Godną szacunku jest - zdaniem Komisji – postawa wychowawcza nauczycieli i opiekunów oraz rodziców, którzy zmobilizowali swych podopiecznych do twórczego działania, nawiązania relacji z członkami rodziny i wykonania niepowtarzalnych zapisów rozmowy.
